Το κρίταμα τουρσί είναι ένας ωραίος ουζομεζές που οι περισσότεροι Αντισσαίοι αλλά και πολλοί ξένοι έχουν δοκιμάσει στα ταβερνάκια του Γαβαθά μαζί με θαλασσινά, ουζάκι και καλή παρέα και έχουν αναρωτηθεί τι ακριβώς είναι.

Για όσους λοιπόν δεν ξέρουν, το κρίταμα ή κρίταμο ή κρίτανο ή τρίταμο είναι ένα μικρό φυτό πολυετές, ξυλώδες στη βάση, που συναντάμε στην άμμο αλλά και σε απόκρημνες, βραχώδεις, παραθαλάσσιες περιοχές, όπως στο Γαβαθά, στο νησί, αλλά και στην αρχαία Άντισσα στην περιοχή Παλαιοκάστρου.

Το φυτό αυτό που απαντάται στις ακτές της Μεσογείου και στις δυτικές ακτές της Ευρώπης, αγαπά τη θαλάσσια αύρα και την αλμύρα της θάλασσας και είναι ποώδες με φύλλα ασπροπράσινα, λεία και σαρκώδη. Ανθίζει το καλοκαίρι, τα άνθη του σχηματίζουν «σκιάδιο» και είναι κιτρινοπράσινα. Ο βλαστός και τα φύλλα αναδίδουν μια ευχάριστη μυρωδιά, όταν τα τρίψει κάποιος. Ανήκει στην οικογένεια των «Σκιαδοφόρων», όπως το σέλινο, ο μαιντανός, ο μάραθος, ο άνηθος. Οι σπόροι του μοιάζουν με το κριθάρι γι αυτό οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «κρίθμον= κριθάρι».

Από το φυτό λοιπόν αυτό μαζεύουν από τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο, τους νεαρούς βλαστούς και τα φύλλα και το κάνουν τουρσί με τον εξής τρόπο: τα καθαρίζουν, τα πλένουν και τα ζεματάνε σε βραστό νερό για ένα λεπτό. Τα ρίχνουν σε κρύο νερό να κρυώσουν στη συνέχεια τα βάζουν σε αποστειρωμένα βάζα με άλμη και ξύδι. Στην επιφάνεια ρίχνουν λίγο λάδι και τα βάζουν στο ψυγείο. Την επομένη είναι έτοιμο το τουρσί, ιδανικό για ούζο.

«Τσιμπάς με τα δυό δάχτυλα μια τούφα κρίταμα

και ηδονικά τ' απιθώνεις στην πικραμένη σου γλώσσα.

Το τσίπουρο θα' ρθει σαν κύμα μετά

Και θ' αγκαλιάσει όλα τα αρώματα που θ' αναβλύζουν.»

Λίγα φύλλα όμως αρκούν για να κάνουν τη χωριάτικη σαλάτα πιο πλούσια να δώσουν μια πικάντικη νότα σε όσπρια και άλλα εδέσματα. Στο ψάρι ταιριάζει απόλυτα.

Το κρίταμα είναι φυτό γνωστό στην αρχαιότητα και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης, ο μεγαλύτερος φαρμακολόγος της αρχαιότητας καθώς και ο μεγάλος φυσιοδίφης Πλίνιος ο Πρεσβύτερος εκτιμούσαν πολύ το φυτό αυτό που περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο, βιταμίνες, τονωτικά και ορεκτικά συστατικά. Περιέχει και υψηλής ποιότητας αντιοξειδωτικές ουσίες και λιπαρά Ω3 γι αυτό χρησιμοποιείται στη Φαρμακευτική για την παρασκευή

1) διουρητικών φαρμάκων
2) για καθαριστικό του αίματος
3) θεραπευτικό φάρμακο για υπατικές και εντερικές δυσλειτουργίες
4) Αποτοξινωτικό
5) Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

Το κρίταμα χρησιμοποιείται και στη βιομηχανία των καλλυντικών.

1) ιδανικό για μασάζ στο πρόσωπο και το λαιμό
2) σε κρέμα, εξαιρετικό για τα μάτια
3) ως αιθέριο έλαιο λειαίνει και προστατεύει το δέρμα
4) σε μορφή εκχυλίσματος έχει βακτηριοκτόνο και αντιπυτιριδική δράση.